به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، به نقل از وبدا؛ خلاصه متن این بیانیه که در پایان نخستین همایش بین‌المللی پوشش همگانی سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع، ۱۵ و ۱۶ اسفند ماه در سالن اجلاس با حضور مقامات نظام سلامت کشور و نمایندگانی از ۱۷ کشور دنیا برگزار شد، به شرح زیر است:

"ما نمایندگان و مسئولین سلامت کشورها، در 15 و 16 اسفندماه 1402 در تهران جمع شده ایم تا با تمرکز بر درک درست از مفاهیم بنیادین سلامت و خانواده، تلاش‌هایمان را برای تغییرات گفتمانی در دوازده حوزه زیر گسترش دهیم و متعهد شویم که مفاهیم کلیدی ذیل که به تشریح در نسخ هی اصلی وجود دارد را در اجرای برنامه ها در سطح کشورها مورد نظر قرار دهیم:

1. سلامتی یک حق و مسئولیت همگانی است.

علاوه بر نگاه به سلامتی به عنوان حق هر انسان، آن را به عنوان امانتی مسئولیت آور تلقی کنیم. این دیدگاه دقیق و نشات گرفته از تعالیم ادیان الهی است و باعث می‌شود سلامتی به عنوان یک مسئولیت همگانی، زمینه‌ساز رشد، تحول و حرکت به سوی سعادت باشد.

2. راهکار اصلی توسعه عدالت در سلامت، محرومیت زدایی است.

ابتدا باید تاکید کنیم با الهام از قطعنامه 25 سپتامبر 2015 مجمع عمومی سازمان ملل، باید به گروه‌هایی که محرومتر هستند رسیدگی شود. علاوه بر این ضمن تاکید بر رفع تبعیض متعهد می‌شویم که نباید سیاستهای دولتها در موضوعات معارض با خانواده طبیعی، موضوع این مسئله اساسی قرار گیرد.

3. خانواده، محور برنامه های مراقبت از سلامت است.

متعهد می شویم از آن جا که دستیابی به سلامت همه جانبه، خارج از کانون خانواده طبیعی بسیار دشوار است و خانواده ناشی از ازدواج زن و مرد تنها ساختار و تنها کانون کارآمدی است که افراد جامعه را در یک بستر سالم کنار یکدیگر به آرامش می‌رساند و فردگرایی در برنامه‌های سلامت، آسیبی بزرگ به مولفه‌های محافظت‌ کننده سلامت است، بسته‌های خدمت را بر اساس واحدهای خانوادگی و در راستای تقویت خانواده طبیعی بازطراحی و اجرایی کنیم.

در این زمینه یک بازنگری اساسی مبتنی بر خانواده خصوصا در آرمان 5 و 10 سند توسعه پایدار نیاز است وخانواده محوری در توسعه و سلامت باید در صدر توجه قرار گیرد. هرچند به طور کلی کشورها با مشارکت فعال و مبتنی بر فرهنگ خود، مانع نگاه یک جانبه و سلطه جویانه فرهنگی اسناد بین المللی خواهند شد و به تدریج اجازه نگارش نسخه واحد مدیریت فرهنگی جهان را به گروه های خاص و سازمان های بین المللی وابسته به چند کشور با فرهنگ های معین خصوصا در عرصه سلامتی نمی‌دهند.

4. سلامت معنوی، صرفا در چارچوب نگاه دینی و توحیدی تعریف می‌شود.

متعهد میشویم به دلیل نقش بی تردید معنویت به عنوان یکی از ابعاد سلامی، و به دلیل اینکه معنویت، حوزه اساسی ادیان است و بر ارتباط با خدای یگانه تاکید دارد، برنامه های سامت معنوی را مبتنی بر نگاه های توحیدی و براساس ادیان و مذاهب طراحی و دنبال کنیم.

5. برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع، الگویی مبتنی بر خانواده برای پیشبرد اهداف نظام PHC است.

با الهام از برنامه مترقی سلامت خانواده و نظام ارجاع جمهوری اسامی ایران، با شعار هر خانواده ایرانی یک مراقب سلامت بر پیشگیری سطح چهارم، ارتقای سلامت جامعه، دسترسی عادلانه‌تر، کاهش پرداخت از جیب، افزایش کارائی و اثر بخشی نظام سامت تمرکز کنیم.

6. تبدیل رویکرد از فردمحور به خانواده محور، مفاهیم و تعاریف مهمی را در ادبیات سلامت تغییر می‌دهد.

با الهام از تجربیات مشاهده شده در این همایش، متعهد می شویم که به تعاریف جدیدی که خانواده محوری ایجاب می‌کند پایبند باشیم. تجربه موفق مراقبت از حق حیات جنین و آغاز گروه‌های سنی از دوره جنینی باعث شده از مرگ و میر جنین در برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع، پیشگیری شود و بازتعریف درست مادربه جای زن باردار، مادری را به عنوان یک جایگاه رفیع اجتماعی مدنظر قرار داده است.

در این برنامه، سلامت روانی خانواده‌ها با طراحی برنامه خانواده سالم و منسجم پیگیری شده و به جای تمرکز بر نشانه‌های منفی و بیمارگون در عرصه جنسیت، برنامه‌های سلامت محورتری مانند هویت‌یابی سالم نوجوانان طراحی و در آستانه پایلوت است. 

7. برنامه سلامت خانواده الگویی برای کاهش نگرانی‌های جمعیتی در سطح بین‌ا‌‌‌لمللی است.

ما متعهد می‌شویم که علاوه بر تاکید بر ارایه خدمات و مراقبت به سالمندان، به جبران چندجانبه نیاز جمعیتی و تکثیر نسل در نظام مراقبتهای اولیه بهداشتی بپردازیم. علاوه بر این به استانداردسازی علمی و مبتنی بر شواهد غربالگریهای دوره جنینی، مراقبت از حیات جنین، محدودیت دسترسی به سقط جنین غیرقانونی، مراقبت از افزایش غیراستاندارد سقط جنین قانونی، تلاش برای ازدواج به هنگام نیاز، باروری سالم، فرزندآوری به موقع و متعدد، ترویج و تسهیل زایمان طبیعی و ایمن، پیشگیری و تشخیص به‌هنگام ناباروری در کنار درمان ناباروری و توسعه پوشش بیمه برای زوجین نابارور و تامین امنیت غذایی برای مادران باردار و کودکان زیر 5 سال متعهد خواهیم شد.

8. ادغام آموزش و نظام سلامت، ساختاری تسریع کننده برای برنامه سلامت خانواده است.

بار دیگر متعهد م یشویم تا ادغام را مورد تاکید قرار دهیم. ادغام آموزش تکمیلی و پژوهش در محیط ارائه خدمات سلامت، و بازطراحی آموز شها مبتنی بر فرهنگ، دین و بوم ضامن ارتقای سلامت خانواده در همه ابعاد و به دور از استانداردهای خودساخته برخی از سازمان های بین المللی است.

9. برنامه‌های خانواده محور سلامت ارتباط مستقیم با تقویت شبکه مراقبت‌های اولیه بهداشتی دارند.

ما متعهد می‌شویم برنامه‌های سلامت خانواده را که ارتباط مستقیم با شبکه بهداشتی دارد را از طریق ارائه مراقبت های یکپارچه PHC تقویت کرده و توسعه دهیم. برنامه سلامت خانواده سیستم PHC را بهبود می‌بخشد و سبب اجرای بهتر برنامه سلامت خانواده می‌شود.

10 . برنامه سلامت خانواده بر مردمی سازی نظام سلامت تاکید می‌کند.

از آن جا که سلامت، جز با مشارکت فعال مردم تحقق نمی یابد متعهد میشویم که با ارتقای سواد

سلامت خانواده ها و آموزش خودمراقبتی، به ویژه با تمرکز بر مادران به عنوان سفیران سامت خانواده، به مردمی سازی هرچه بیشتر سلامت بپردازیم.

11 . برنامه سلامت خانواده ادغام کننده تجربیات موفق در خصوص کنترل عوامل اجتماعی موثر بر سلامت است.

مجددا تاکید می کنیم عوامل اجتماعی و رویکردها و مداخلات بهداشتی به عنوان یک عامل اجتماعی می توانند تاثیر مثبت و منفی بر سلامت خانواده داشته باشند. امنیت، سطح تحصیات، میزان درآمد، اشتغال، تغذیه و وضعیت اجتماعی می تواند عامل سلامتی و بیماری باشد که اگر نادیده گرفته شوند رسیدن به اهداف سلامتی و برقراری عدالت در سلامت را می توان محال دانست.

متعهد میشویم با التزام به تعریف خانواده محور سلامت در این زمینه، سه تهدیدکننده اساسی سلامت یعنی ناپایداری خانواده و فقدان کیفیت ارتباطات خانوادگی، القای تعاریف ساختگی از خانواده و جنسیت و خارج کردن تأمین نیاز جنسی از انحصار روابط زناشویی داخل خانواده و استفاده رسانه‌ای و صنعتی از آن را به مجموعه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت الحاق کنیم و به طور جدی مورد مراقبت و کنترل قرار دهیم. ما بر همین اساس طرح ابتکاری “جنبش بین المللی تعهد به خانواده طبیعی” را به‌عنوان یک دستور کار جهانی به ویژه در عرصه سلامتی مورد تاکید و توجه ویژه قرار می‌دهیم.

علاوه بر این متعهد می شویم که گفتمان جهانی در خصوص عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، باید به سمت ارائه تجربیات موفق کشورها کشیده شود.

بار دیگر تاکید می‌کنیم که سلامتی حق اساسی همه افراد است و دولتها حق ندارند به دلیل تخاصم با همدیگر، مردم را

تحت جنگ و تحریم های ظالمانه در عرصه سلامتی قرار دهند. علاوه بر این تاکید می کنیم که موضوع تهدیدکننده های اجتماعی موثر بر سلامت نباید دستاویزی برای اعمال سیاست ها به نفع یا علیه مردم کشورها قرار گیرد و وسیله بازنمایی های رسانه‌ای خصمانه از بعضی از کشورها قرار گیرد.

12 . برنامه سلامت خانواده با تضمین امنیت اطلاعات در بستر سلامت الکترونیک محقق شدنی است.

ما تاکید می کنیم که به کارگیری ابزارهای الکترونیک و هوش مصنوعی در ارتقای ارائه خدمات بهداشتی نقش انکارنشدنی دارد. با این حال سرعت رشد و بکارگیری تکنولوژیهای ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی به حدی زیاد بوده است که مجال پرداختن کافی به امنیت اطلاعات را نداده است. از آنجا که اطلاعات پرونده الکترونیک سلامت، نسخ الکترونیک، تصاویر پزشکی و ... همانند ذخایر ژنتیکی درون مرزهای جغرافیایی هستند، ما متعهد می شویم که از انتقال ناایمن اطلاعات سلامت پیشگیری کنیم.

در پایان ضمن اظهار تاسف عمیق و همدردی نسبت به کشته شدن دیما عبداللطیف محمد الحج نماینده سازمان بهداشت جهانی در غزه به همراه همه خانواده و جمعی از اقوام و نزدیکانش در بمبارانهای رژیم اشغالگر قدس، ابراز نگرانی عمیق و هشدار خود را مبنی بر احتمال شکست UHC در منطقه خاورمیانه و عدم تحقق هدف شعار سلامت برای همه به واسطه جنگ‌افروزی رژیم اشغالگر قدس و و حمله به امنیت و سلامت مردم تحت ظلم فلسطین اشغالی خصوصا در غزه اعلام می داریم.

بدینوسیله ما این اعلامیه نهایی و نسخه تفصیلی پیوست آن را فراخوانی برای جهش گفتمانی در جهت دستیابی به نتایج بهداشتی بهتر بر مبنای سامت خانواده در سراسر جهان می‌دانیم.

بیانیه پایانی اولین همایش بین المللی

پوشش همگانی سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع

ایران، تهران، اسفند 1402