آزمایشگاه سل
آزمایشگاه مرجع سل به درخواست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مساعدت جناب آقای دکتر سید محمد طباطبایی معاون محترم بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایران، پیگیری های مداوم سرکار خانم دکتر طاهره دنیوی مسئول امور آزمایشگاه های معاونت بهداشتی و تلاش های سرکار خانم دکتر زینب یوسفی مسئول فنی آزمایشگاه مربوطه در سال 1401 راه اندازی گردید.
آزمایشگاه رفرانس سل جزء آزمایشگاه های معاونت دانشگاه علوم پزشکی بوده و به عنوان یکی از آزمایشگاه های مرجع سلامت وزارت بهداشت و درمان فعالیت دارد. وظائف آزمایشگاه مایکوباکتریولوژی شامل آزمایش میکروسکوپی و تشخیص باسیل های اسید فاست، کشت نمونه ها به منظور جدا کردن مایکوباکتریوم ها ، تعیین گونه مایکوباکتریوم های جدا شده ، انجام تست حساسیت دارویی ، همکاری با پزشکان جهت تشخیص و کنترل روند درمان بیماری ، جمع آوری نتایج ، آموزش دانشجویان و کارآموزان و تحقیق و کمک به پیشرفت علم مایکوباکتریولوژی می باشد.
تشخیص بیماری سل با اثبات وجود باسیل سل در نمونه از طریق مشاهده مستقیم میکروسکوپی و جداسازی باسیل در محیط کشت اختصاصی انجام می شود.در روش میکروسکوپی با استفاده از رنگ آمیزی زیل نلسون و میکروسکوپ نوری تشخیص انجام می شود. این آزمایشگاه همچنین مجهز به تشخیص با واسطه میکروسکوپ فلورسنت با استفاده از رنگ آمیزی فلوروکروم نیز می باشد. آزمایش میکروسکوپی از حساسیت کمتری نسبت به کشت برخوردار بوده و انجام کشت برای تشخیص قطعی عامل مایکوباکتریوم، تعیین حساسیت دارویی و تعیین گونه الزامی می باشد.اغلب مایکوباکتریوم ها رشد آهسته ای دارند و نتیجه کشت 4-8 هفته بعد مشخص می شود. به دلیل اینکه تعداد باسیل ها در اغلب نمونه ها بسیار کم بوده و انکوباسیون طولانی مدت می تواند موجب خشک شدن محیط کشت در پلیت شود، کشت در لوله های آزمایش مک کارتی انجام می شود که در مقایسه با پلیت به دلیل سطح تماس کمتر آن باعث ایجاد آئروسول های کمتری می شود. برای کشت اغلب از محیط های حاوی تخم مرغ مانند لونشتاین جانسون استفاده شده و گزارش نتیجه کشت هم به صورت کمی و براساس دستورالعمل انجام می شود.
از دیگر وظائف آزمایشگاه مرجع مایکوباکتریولوژی انجام آزمایش های حساسیت دارویی می باشد. آنتی بیوگرام در ارزیابی و شیوع مقاومت دارویی در یک منطقه و همچنین کنترل بیماری های مایکوباکتریومی و درصورت بروز مقاومت دارویی در تصحیح رژیم دارویی در پروسه درمان نقش دارد. همچنین روش های مولکولی به علت دارا بودن سرعت بالا جایگاه ویژه ای در تشخیص باسیل سل در این آزمایشگاه دارند.
به طور کلی آزمایشگاه مرجع سل کشوری به طور روزانه نمونه های ریوی و خارج ریوی را از مراکز بهداشتی و درمانی دریافت می کند. جهت انجام آزمایش جین اکسپرت در بخش مولکولی، پس از توزیع و استخراج نمونه ها ، جهت انجام PCR نمونه ها به اتاق استخراج انتقال داده شده و تست جین اکسپرت بر پایه کارتریج های تمام اتوماتیک و با صحت و ایمنی بالا برای تشخیص سریع عفونت های باکتریایی، ویروسی و مقاومت های آنتی بیوتیکی وغیره انجام می شود. در این تکنولوژی تمام مراحل PCRدر یک مرحله و به صورت پیوسته درون کارتریج ها و جهت پردازش نمونه ، استخراج و تکثیر آن در کمتر از 2 ساعت انجام می شود. در بخش کشت و اسمیراین نمونه ها توسط روش پتروف هضم و آلوده زدایی می شوند و از سدیمان به دست آمده برای تهیه اسمیر و کشت استفاده می شود. همچنین با انجام تست های افتراقی و اختصاصی تعیین هویت گونه های مایکوباکتریومی انجام می شود. لازم به ذکر است که در آینده در این مرکز بر روی کشت های مثبت ، آزمایش آنتی بیوگرام( تست حساسیت دارویی خط اول و دوم )نیز انجام خواهد شد.
قوانین، مقررات و دستورالعمل های آزمایشگاه سل:
| ردیف | عنوان | دانلود/لینک |
| 1 | آئین نامه ها و دستورالعمل ها |  |
آشنایی با پرسنل آزمایشگاه سل:
