به گزارش به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران  در حال حاضر یک میلیارد و سیصد میلیون نفر از جمعیت جهان دخانیات مصرف می کنند. در سال 2020، حدود 22.3 درصد از جمعیت جهان از دخانیات استفاده می کردند، یعنی، 36.7 درصد از مردان و 7.8 درصد از زنان.

حدود 80 درصد از یک میلیارد و سیصد میلیون مصرف کننده دخانیات در جهان در کشورهای با درآمد کم و متوسط زندگی می کنند و سالانه 8 میلیون و سیصد هزار نفر در جهان به دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند که 1.3 میلیون نفر آن افرادی هستند که در معرض مواجهه با دود حاصل از مصرف دیگران (دود دسته دوم) قرار می گیرند. همچنین، خسارت جهانی ناشی از دخانیات بیش از یک تریلیون و چهارصد میلیارد دلار برآورد شده است.

وضعیت شیوع مصرف دخانیات به ویژه در میان جوانان بسیار نگران کننده است. تا سال 2025 بر خلاف روند کاهشی مصرف دخانیات در سایر مناطق جهان، شیوع استعمال دخانیات در منطقه مدیترانه شرقی افزایشی است، که به اپیدمی روزافزون بیماری ریوی منجر می شود.

در حال حاضر حدود 38 درصد مردان و 4 درصد زنان دخانیات مصرف می کنند. شیوع مصرف دخانیات در گروه سنی 13 تا 15 سال در پسران 42 درصد و در دختران 31 درصد است. بر اساس آخرین مطالعات انجام شده، سیگار کشیدن در میان دختران و زنان در منطقه مدیترانه شرقی در حال افزایش است. در بین کشورهای منطقه شیوع استعمال دخانیات بین 2.6 تا 31.4 درصد در بین دختران و 0.7 تا 29 درصد در بین زنان گزارش شده است و دلیل اصلی بالا بودن شیوع مصرف در بین نوجوانان و جوانان ترویج و تمایل آنها به مصرف قلیان است.

مواجهه با دود دست دوم!

24.2 درصد نوجوانان در معرض مواجهه با دود دخانیات در منازل خود و 38.4 درصد آنها در معرض مواجهه با دود دخانیات در اماکن عمومی مسقف هستند؛ به عبارتی مصرف دخانیات در اماکن عمومی نه تنها منجر به اشاعه و عادی سازی مصرف دخانیات و الگوسازی در نوجوانان می شود، بلکه مواجهه با دود دست دوم، سلامتی دیگر افراد را نیز به خطر می اندازد.

طبق ماده 3 قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، هر گونه تبلیغ، تحریک و تشویق افراد به خرید، فروش و مصرف محصولات دخانی ممنوع است، اما هنوز در رستوران ها، کافه ها و سفره خانه ها با ارائه زیرسیگاری و سرو قلیان های متنوع، افراد در معرض استفاده از محصولات دخانی قرار می گیرند.

در اجرای ماده 8 معاهده بین المللی کنوانسیون کنترل دخانیات سازمان بهداشت جهانی، تبصره 1 ماده 13 قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، بند 8 ماده 1 و ماده 7 آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل دخانیات و قانون اصلاح ماده 13 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، "استعمال محصولات دخانی در اماکن و وسایل نقلیه عمومی ممنوع است."*(اماکن عمومی محل هایی است که مورد استفاده و قابل دسترس مراجعه جمعی یا عموم مردم باشد.)

شیوه نامه اهدای گواهینامه اماکن و وسایل نقلیه عمومی بدون دخانیات

به منظور حسن اجرای قوانین و مقررات فوق الذکر، حفظ حقوق افراد جامعه، تامین سلامت آنها در برابر زیان ها و بیماری های ناشی از استعمال دخانیات و نهادینه کردن فرهنگ عدم استعمال دخانیات در اماکن و وسایل نقلیه عمومی، (موضوع بند 8 ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل دخانیات) و محیط های کاری، "شیوه نامه اهدای گواهینامه اماکن و وسایل نقلیه عمومی بدون دخانیات نیز ابلاغ شد؛ با این وجود، روند رو به افزایش مصرف قلیان در رستوران ها، قهوه خانه ها، سفره خانه ها و مصرف سیگار در کافه ها و فضاهای عمومی، خصوصا در قشر نوجوان و جوان، حاکی از آن است که سود مالی بر سلامتی شهروندان می چربد و این درحالیست که ردپای دخانیات در ۹۰ درصد بیماری‌های غیر واگیر وجود دارد و هزینه های درمانی حاصل از آن نیز فشار مضاعفی بر سیستم بهداشت و در کشور وارد می کند. براساس آخرین برآوردها، هزینه های مستقیم تحمیل شده به حوزه سلامت برای درمان بیماری های منتسب به استعمال دخانیات، 136 تریلیون ریال در سال تخمین زده شده است.

جدا از تحمیل هزینه و خسارت برای کشور و خانواده ها، کیفیت زندگی افراد کاهش یافته و فرد ممکن است با ناتوانی و بیماری خود، سالها درگیر باشد.

در این زمینه فرد فرد جامعه باید به فهم و آگاهی جمعی رسیده و به مسئولیت اجتماعی خود در برابر تامین سلامتی خویش، خانواده و جامعه شان، عمل کنند.