چاقی یکی از چالش‌های جدی سلامت در دنیای امروز است که نه ‌تنها بر فرد، بلکه بر کل جامعه تأثیر می‌گذارد. این معضل به عوامل متعددی از جمله سبک زندگی کم‌تحرک، تغذیه نامناسب و محیط‌های ناسالم مرتبط است.

روز جهانی چاقی که هر ساله در ۴ مارس برگزار می‌شود، فرصتی برای افزایش آگاهی، ترویج شیوه‌های پیشگیری و تأکید بر راهکارهای مؤثر برای کنترل این وضعیت است. بر اساس آمارهای موجود، میانگین کشوری شیوع اضافه وزن و چاقی در افراد بالای 18 سال در سال 1401، 48.01 و کودکان و نوجوانان 14.93 بوده است. این آمار نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجه این شاخص سلامتی نسبت به دهه‌های گذشته است.  

شعار امسال، “تغییر محیط، زندگی سالم‌تر”، بر نقش مهم محیط در ایجاد و کنترل چاقی تأکید دارد. دسترسی محدود به غذای سالم، سبک زندگی شهری پر استرس، کمبود فضاهای مناسب برای فعالیت بدنی و تبلیغات گسترده محصولات ناسالم، همگی عواملی هستند که می‌توانند بر افزایش وزن و بروز بیماری‌های مرتبط با چاقی اثرگذار باشند. بنابراین، ایجاد تغییراتی در محیط زندگی، از بهبود زیرساخت‌های شهری تا فرهنگ‌سازی در مصرف مواد غذایی سالم، می‌تواند گام مهمی در مسیر کاهش چاقی و ارتقای سلامت عمومی باشد.

���� چرا چاقی خطرناک است؟ چاقی می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های جدی شود:

✅ بیماری‌های قلبی: فشار خون بالا، سکته قلبی و افزایش کلسترول.

✅ دیابت نوع ۲: بالا رفتن قند خون و مقاومت به انسولین.

✅ مشکلات مفصلی: درد زانو و آرتروز به دلیل فشار زیاد روی مفاصل.

✅ مشکلات تنفسی: تنگی نفس و اختلالات خواب مثل آپنه خواب.

✅ برخی سرطان‌ها: مانند سرطان‌های پستان، روده بزرگ و کلیه.

✅ افسردگی و کاهش اعتماد به نفس: تأثیر بر سلامت روان و روابط اجتماعی.

���� نقش محیط در چاقی چیست؟ محیط زندگی ما تأثیر زیادی روی تغذیه و فعالیت بدنی ما دارد. اگر محیط اطراف ما سالم‌تر باشد، تصمیم‌گیری‌های ما هم برای داشتن سبک زندگی سالم راحت‌تر خواهد شد. بسیاری از افراد با وجود آگاهی از اهمیت تغذیه سالم و ورزش، همچنان درگیر اضافه‌وزن و چاقی هستند. دلیل این موضوع تا حد زیادی به محیط اطراف ما برمی‌گردد. برای مثال:

���� محیط شهری: نبود پیاده‌روهای مناسب و کمبود فضاهای مناسب برای ورزش، تبلیغات غذاهای ناسالم و دسترسی محدود به مواد غذایی سالم

���� مدارس: برنامه‌های تغذیه‌ای نامناسب و کمبود فضای مناسب برای فعالیت بدنی

���� محیط کار: ساعات طولانی نشستن و کمبود زمان برای ورزش

بیایید با ایجاد تغییرات کوچک، دنیایی سالم‌تر برای خود و دیگران بسازیم. شما هم می‌توانید در این تغییر سهیم باشید!

���� چطور از چاقی پیشگیری کنید؟

���� تغذیه سالم داشته باشید:

✔ روزانه ۵ وعده میوه و سبزی بخورید.

✔ از فست فودها، غذاهای پرچرب، شیرینی‌ها پرهیز کنید.

✔ آب کافی بنوشید و از نوشابه ها و نوشیدنی‌های شیرین دوری کنید.

���� بیشتر حرکت کنید:

✔ روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی (پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، ورزش) داشته باشید.

✔ کمتر از آسانسور استفاده کنید و بیشتر راه بروید.

✔ زمان نشستن خود را کاهش دهید، مثلا هر یک ساعت یک‌بار بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.

���� عادت‌های سالم بسازید:

✔ خواب کافی (۷-۸ ساعت در شب) داشته باشید.

✔ استرس را مدیریت کنید، چون استرس می‌تواند باعث پرخوری احساسی شود.

✔ برای خرید مواد غذایی سالم برنامه‌ریزی کنید، با استفاده از جدول نشانگرهای تغذیه ای انتخاب‌های غذایی سالم‌تری داشته باشید

و آشپزی در خانه را بیشتر کنید.

���� چگونه محیطی سالم‌تر برای پیشگیری از چاقی ایجاد کنید؟

• اصلاح الگوی تغذیه: دسترسی به غذاهای سالم مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل باید آسان‌تر از فست‌فودها و نوشیدنی‌های شیرین باشد.
• افزایش فعالیت بدنی: ایجاد پارک‌ها، مسیرهای پیاده‌روی و امکانات ورزشی در محله‌ها، مردم را به تحرک بیشتر تشویق می‌کند.
• کاهش تبلیغات مواد غذایی ناسالم: محدود کردن تبلیغات فست‌فودها و نوشیدنی‌های قندی، به‌ویژه برای کودکان، می‌تواند تأثیر زیادی بر انتخاب‌های غذایی داشته باشد.
• حمایت از سبک زندگی سالم در محیط کار و مدارس: ارائه گزینه‌های غذایی سالم در رستوران‌ها، محل کار و مدارس، به کاهش چاقی کمک می‌کند.

سالم و پر نشاط باشید