برنامه پیشگیری و کنترل دیابت
دردهه های اخیر، تغییرات گسترده در شیوه ی زندگی مردم و پدیده ی صنعتی شدن جوامع ، موجب رشد چشم گیر شیوع دیابت نوع 2 شده است .پیش بینی می شود جمعیت مبتلایان به دیابت در جهان تا سال 2000میلادی از مرز نیم میلیارد نفر بگذرد.طی این مدت به دلیل اقدامات پیشگیرانه و آگاهی عمومی ،میزان افزایش تعداد بیماران در جوامع توسعه یافته کمتر از 50 درصد خواهد بود، درحالی که در جوامع در حال توسعه بیش از 170 درصد افزایش خواهد یافت. عوامل مسبب این وضعیت ،بهبود میزان امید به زندگی (افزایش سن متوسط جامعه) و زندگی صنعتی و شهرنشینی است که موجب تغییر شیوه زندگی مردم شده است .
دیابت نوع دو به دلیل مقاومت نسبی یا کامل به هورمون انسولین رخ می دهد و شایع ترین نوع دیابت است .بیش از 90 درصد کل بیماران دیابتی در سراسر جهان به این نوع بیماری مبتلا هستند. در صورت عدم تشخیص به موقع بیماری دیابت و یا عدم درمان مناسب این بیماری عوارض جبران ناپذیری بر قسمت های مختلف بدن مانند کلیه ها ،چشم،رشته های عصبی ،قلب و عروق باقی می گذارد.
بر اساس مطالعات انجام شده ،نیمی از بیماران دیابتی نوع دو از بیماری خود بی اطلاعند و به طور کاملا اتفاقی تشخیص داده می شوند.
برنامه ی کشوری پیشگیری و کنترل بیماری دیابت در مهرماه سال 1383 در سیستم سلامت کشور ادغام شد. در اولین دوره غربالگری و بیماریابی در روستاها و شهرهای کوچک به اجرا درآمد.با توجه به شیوع روز افزون دیابت در تهران، برنامه ریزی برای کنترل این بیماری در پرخطر ترین گروه ها یعنی ساکنان شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر از ابتدای سال 1388 آغاز شد. پس از پیشنهاد " بسته مداخلات اساسی بیماری های غیرواگیر در مراقبت های اولیه بهداشتی" توسط سازمان بهداشت جهانی، مرکز مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجموعه مداخلات اساسی بیماری های غیرواگیر در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه ایران به نام "ایراپن" را تدوین و ابلاغ نمود که شامل رویکردهای موثر برای کاهش بار بیماری های غیرواگیر می باشد. برنامه پیشگیری و کنترل دیابت نیز به عنوان یکی ا ز چهار بیماری مهم غیر واگیر در مجموعه مداخلات ایراپن دیده شده است. این برنامه از اردیبهشت ماه سال 1396 در سطح واحد های جامع سلامت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران به اجرا در آمد.
هدف اصلی:
-پیشگیری و کنترل دیابت
اهداف اختصاصی:
الف: پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو و شناسایی افراد در معرض خطر از طریق اجرای برنامه خطر سنجی و برنامه های آموزش خود مراقبتی و تغییر شیوه زندگی
ب: شناسایی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو از طریق اجرای برنامه خطر سنجی و بسته خدمات ارائه شده به گروه سنی میانسالان و سالمندان ارائه شده توسط کلیه مراقبین سلامت واحد های جامع سلامت
ج: درمان مناسب و پیشگیری از عوارض بیماری از طریق ویزیت های دوره ای و منظم و ارجاع به سطوح بالاتر ارائه شده توسط پزشکان مراکز جامع سلامت.
قوانین، مقررات و دستورالعمل های برنامه پیشگیری و کنترل دیابت :
| ردیف | عنوان | دانلود/لینک |
| 1 | آئین نامه ها و دستورالعمل ها |  |
| 2 | الگوریتم ها و فرآیندها | |
درباره ی برنامه پیشگیری و کنترل دیابت بیش تر بدانیم:
| ردیف | عنوان | دانلود/لینک |
| ۱ | رسانه های آموزشی برنامه پیشگیری و کنترل دیابت | |
| ۲ | لیست مراکز ارائه خدمت کنترل و درمان دیابت | |