مصاحبه تخصصی با دکتر عبادی فرد آذر معاون بهداشت به مناسبت روز جهانی و هفته اطلاع رسانی تیروئید
مصاحبه تخصصی با دکتر عبادی فرد آذر معاون بهداشت به مناسبت روز جهانی و هفته اطلاع رسانی تیروئید
تیروئید غدهای کوچک و پروانهای شکل است که در جلوی گردن، درست زیر حنجره قرار دارد. این غده بخشی از سیستم غدد درون ریز را تشکیل میدهد و نقش حیاتی در تنظیم بسیاری از عملکردهای کلیدی بدن دارد. این غده هورمونهایی مانند تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) تولید میکند که به کنترل نحوه استفاده بدن از انرژی کمک میکنند.
این هورمونها تقریباً بر هر سیستم اندامی، از جمله قلب، مغز، عضلات و دستگاه گوارش تأثیر میگذارند. آنها همچنین به تنظیم دمای بدن، وزن، خلق و خو و متابولیسم کمک میکنند. حتی یک عدم تعادل جزئی در سطح هورمون تیروئید میتواند باعث تغییرات قابل توجهی در عملکرد کلی بدن شود.
به دلیل نقش تیروئید در کنترل هورمونها، تیروئید بر چندین اندام و فرآیند در بدن تأثیر میگذارد و عملکرد مناسب آن را برای حفظ سلامت کلی ضروری میکند. هنگامی که این غده، هورمون خیلی زیاد یا خیلی کم تولید میکند، میتواند منجر به اختلالاتی شود که بر سلامت جسمی و روانی تأثیر میگذارند.
فدراسیون جهانی تیروئید درسپتامبر ۲۰۰۷ میلادی، روز ۲۵ ماه مه ( 4 خرداد ) هر سال را به عنوان روز جهانی تیروئید برگزیدند. در یازدهمین کنگره اروپایی آندوکرینولوژی در استانبول ترکیه که در ۱۱ آپریل سال ۲۰۰۹ میلادی برگزار شد، ۲۵ الی ۳۱ ماه مه هر سال نیز تحت عنوان هفته جهانی تیروئید برگزیده شد. هدف روز و هفته جهانی تیروئید، افزایش سطح آگاهی مردم از بیماریهای تیروئید و عوارض آنها و همچنین راه های پیشگیری و درمان بیماریهای غده تیروئید می باشد.
بیماری کم کاری تیرویید نوزادان در بدو تولد معمولا علامت مشخصی ندارد و بهترین روش پیدا کردن بیماران انجام غربالگری پاشنه پای نوزادان است. اهمیت این بیماری در این است که اگر بیماری تشخیص داده نشده و یا درمان دیر شروع شود و یا کنترل بیماری مناسب نباشد، موجب عوارضی جدی و غیرقابل برگشت همچون عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد و کم شنوایی می شود. هورمون های تیرویید نقش اساسی در رشد و نمو بدن قبل و بعد از تولد دارند. در دوران جنینی ، جنین هورمون مورد نیاز برای رشد و نمو بدن را از مادر می گیرد به همین دلیل بررسی سلامت غده تیرویید مادر در دوران بارداری اهمیت بسزا دارد. همچنین کمبود ید دریافتی، مشکلات تغذیهای مادر در دوران بارداری، و یا اختلالات غده تیروئید در نوزاد، از جمله عواملی هستند که میتوانند باعث افزایش بروز کمکاری تیروئید در بدو تولد شوند.
به دلیل وجود نداشتن علایم مشخص بیماری در بدو تولد، غربالگری نوزادان در سنین 3-5 روز بعد از تولد اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان از سال 1384 تاکنون در کشور، در برنامه های نظام سلامت ادغام و در سطح مراکز ارائه خدمات بهداشتی اجرا می شود.
این برنامه یکی از موفق ترین برنامه های بهداشتی ایران است که پوشش غربالگری بالای 99.4% درصد در کشور دارد. در دانشگاه علوم پزشکی ایران، سالانه برای حدود 60 هزار نوزاد غربالگری پاشنه پا در بدو تولد می شوند. و از این میان، بیماران شناسایی شده، تحت مراقبت و درمان تا سه سالگی، قرار می گیرند.
با اندازه گیری میزان TSH در نوزادان 72ساعت بعد از تولد در 5- 3 روزگی ، بیماری هیپو تیروئیدی بررسی می شوند. در حال حاضر تعداد 158 مرکز غربالگری (در 8 شبکه و مرکز بهداشت، در 118 مرکز/پایگاه سلامت و همچنین 40 بیمارستان) با خونگیری از پاشنه پا و ارسال نمونه به آزمایشگاه ، پیگیری تا تشخیص نهایی و مراقبت تا سه سالگی بیمار را برعهده دارند.
توصیه می شود مادران باردار به مراکز جامع خدمات سلامت /پایگاههای سلامت و خانه های بهداشت جهت مراقبتهای پیش از بارداری، دوران بارداری، استفاده از مکمل یدوفولیک مراجعه نمایند و با مراجعه به موقع در 72 ساعت پس از تولد نوزاد و در بازه زمانی 5-3روزگی نوزاد، غربالگری پاشنه پای نوزادان خود را انجام دهند.
قابل ذکر است در غربالگری نوزادان علاوه بر غربالگری کم کاری تیروئید بدو تولد ، کمبود آنزیم G6PD ، فنیل کتونوری و 50 بیماری متابولیک ارثی نوزادان نیز مورد غربالگری قرار می گیرد.
مصرف نمک ید دار تصفیه شده در حد متعارف(حداکثر 5 گرم در روز) و نگهداری در ظروف در بسته دور از نور، رطوبت و گرما و افزودن به غذا در مراحل پایانی پخت آن توصیه می شود.
کامنت